Beth mae angen i chi ei wneud cyn y treial
Mae gennych yr hawl dan y Cod Dioddefwyr i gael gwybodaeth am y treial, proses y treial a’ch rôl chi fel tyst.
Bydd yr heddlu’n rhoi’r wybodaeth ddiweddaraf i chi am hynt yr achos a gallwch ofyn iddynt am yr wybodaeth ddiweddaraf ar unrhyw adeg. Byddant yn rhoi gwybod i chi pa ddyddiad y disgwylir i’r treial ddechrau a pha bryd y mae’n debygol o ddod i ben. Byddant hefyd yn rhoi gwybod i chi a fydd angen i chi roi tystiolaeth yn y llys a pha bryd y bydd angen i chi gyrraedd.
Bydd y llys yn gwneud pob ymdrech i sicrhau bod y treial yn dechrau’n brydlon, ond weithiau gellir gohirio dechrau eich treial – er enghraifft os bydd treial arall yn rhedeg yn hwyr mewn ystafell llys. Bydd yr heddlu’n rhoi’r wybodaeth ddiweddaraf i chi ynghylch beth sy’n digwydd.
Gall y Gwasanaeth Tystion drefnu i chi ymweld â’r llys cyn y treial. Yn ystod yr ymweliad, bydd tîm y Gwasanaeth Tystion yn trafod beth fydd yn digwydd ar ddiwrnod y treial ac yn dangos i chi sut mae’r ystafelloedd llys yn edrych i’ch helpu i deimlo’n fwy cyfforddus ar y diwrnod.
Os ydych chi’n nerfus ynghylch gweld y diffynnydd neu ei ffrindiau neu ei deulu yn y llys ar y diwrnod, rhowch wybod i’r heddlu neu’r Gwasanaeth Tystion. Efallai y bydd yn gallu trefnu i chi fynd i mewn i adeilad y llys drwy fynedfa ochr breifat neu drefnu eich amseroedd cyrraedd fel eich bod chi’n gallu osgoi’r diffynnydd.
Ar ôl i chi ymweld â’r llys, efallai y byddwch am newid unrhyw fesurau arbennig sydd wedi cael eu rhoi ar waith ar eich cyfer. Mae hynny’n iawn – mae hyn yn beth cyffredin iawn. Bydd angen i chi roi gwybod i swyddog yr heddlu pa newidiadau yr hoffech eu gwneud cyn gynted â phosibl. Yna byddwn yn gwneud cais i’r barnwr newid eich trefniadau mesurau arbennig.
Rhowch wybod i’r heddlu os oes angen i chi ddefnyddio tacsi, trên neu awyren i fynd i’r llys neu os ydych chi’n byw mor bell i ffwrdd fel eich bod angen llety dros nos i wneud yn siŵr y gallwch gyrraedd y llys mewn pryd. Bydd yr heddlu’n rhoi’r wybodaeth hon i ni a bydd ein tîm yn trefnu eich teithiau a/neu lety i chi.
Ar gyfer y rhan fwyaf o gostau teithio is eraill, mae fel arfer yn haws defnyddio ffurflen treuliau tystion y byddwn yn ei rhoi i chi yn y llys. Gallwch ddefnyddio’r ffurflen hon i hawlio costau teithio yn ôl yn ogystal â gofal plant a cholli enillion hyd at symiau penodol. Gallwch ddarganfod mwy yn ein canllawiau treuliau. Os oes gennych chi unrhyw gwestiynau neu bryderon am gostau teithio neu dreuliau, rhowch wybod i’ch cyswllt yn yr heddlu.
Os ydych chi wedi recordio eich tystiolaeth ar fideo, bydd yr heddlu’n cytuno ar amser gyda chi er mwyn i chi wylio’r fideo cyn y treial. Mae hyn er mwyn rhoi cyfle i chi roi proc i’ch cof cyn i’r treial ddechrau. Os ydych chi wedi rhoi datganiad tyst ysgrifenedig, byddant yn rhoi copi ohono i chi i’w adolygu – bydd hyn yn digwydd ar ddiwrnod y treial fel arfer.
